Εγώ, εσύ, εμείς και ένα κοινωνικό σώμα που νοσεί

Σε μια οποιαδήποτε σχέση, υπάρχουν τρεις ζωντανοί οργανισμοί που χρειάζονται φροντίδα. Υπάρχει το εγώ και έπειτα το εσύ, δηλαδή οι εαυτοί μας, οι ανάγκες και οι επιθυμίες μας. Και ύστερα υπάρχει το εμείς, το κοινό μας δημιούργημα, ο χωροχρόνος ανάμεσα μας, που συναντιόμαστε και συνδιαλεγόμαστε. Εκεί κάπου στην ανταλλαγή και στο μοίρασμα, έρχεται η ώρα που πρέπει να αποφασίσουμε πως θα βολευτεί ο εαυτός μας, να μετρήσουμε τον χώρο και το δικό μας ανάστημα, τι χωράει, τι περισσεύει και τι ταιριάζει.

Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ποια κομμάτια του άλλου μπορούμε να αγκαλιάσουμε χωρίς να ασφυκτιούμε, ποια δικά μας κομμάτια είναι πρόθυμα να μείνουν εκεί πλάι του.

Αυτός ο χωροχρόνος του «εμείς», θα έχει σχήμα, χρώμα και μυρωδιά, δανειζόμενα όλα από αυτά που επιθυμούμε και από αυτά που φοβόμαστε.

Ο χωροχρόνος του «εμείς», μοιάζει με την πρώτη συγκατοίκηση, κάποια έπιπλα είναι καινούργια διαλεγμένα από τους σχετιζόμενους, κάποια του ενός ή του άλλου, ίσως μια παλιά βιβλιοθήκη που αρνούμαστε να πετάξουμε και στον άλλον δεν αρέσει-όμως καταλαβαίνει τι σημαίνει για μας. Δυο πολυθρόνες που αργότερα θα γίνουν καναπές για να βολευόμαστε καλύτερα, ένα τραπεζάκι που συναρμολογήσαμε μαζί.

CONFUSION RELATIONSHIP - (2018) by Gao

Το «εμείς» βρίσκεται σε μια συνεχή κίνηση, μια μόνιμη μεταβολή παράλληλα με τον εξελισσόμενο εαυτό, και αιωρείται και αυτό στην κοινωνική πραγματικότητα, ανταλλάσσοντας ανάγκες και διαθέσεις με στερεότυπα, υποχρεώσεις και ανισότητες. Θέλω όλα τα μου τα έπιπλα και όλα τα δικά σου, όμως το σπίτι είναι μικρό, είναι στενό, δεν χωράει το πόσο πολύ αγαπιόμαστε. Μας αναγκάζει να περισσεύουμε, να μικραίνουμε, να μην ζητάμε και να μην δίνουμε, για να μην γεμίσει ο χώρος και ασφυκτιούμε. Θέλουμε να διαλέξουμε μαζί το καινούργιο μας τραπέζι, όμως τα λεφτά δεν φτάνουν, θα φάμε οκλαδόν στο πάτωμα, μετά όμως όταν ξαπλώσουμε θα πονάει τόσο πολύ η μέση μου, που δεν θα με βολεύει να σε αγκαλιάσω. Και είναι πολύ μάταιο, να πονάω όταν σε αγκαλιάζω.

Το σχετίζεστε κλονίζεται από το πόσο ταχέως μεταβαλλόμενο και άνισο είναι πλέον το κοινωνικό περιβάλλον. Ο εαυτός εξελίσσεται, προσπαθεί να σταθεροποιηθεί και να ανταπεξέλθει στα κοινωνικά και υπαρξιακά ερεθίσματα. Το «εμείς» μπορεί να μπει σε δεύτερη μοίρα, ο κοινός μας χωροχρόνος μπορεί να μείνει απεριποίητος ή να προσπαθήσουμε να χωρέσουμε μέσα του πράγματα που δεν του αναλογούν. Το «εγώ» μας νοσεί και είναι επόμενο το «εμείς» να φαντάζει σταδιακά σαν ένας χώρος νοσηλείας. Το ζητούμενο σε αυτό, είναι πως το «εμείς» φυσικά και μπορεί να θεραπεύσει. Μπορεί να αναζωογονήσει, μπορεί να στηρίξει, μπορεί να φροντίσει. Το θέμα όμως είναι, η συναίνεση των εκάστοτε νοσοκόμων ή συνοσηλευόμενων, το «εγώ» και το «εσύ» να συναντηθούν στο «εμείς», και να συμφωνήσουν τι θα δώσουν και το τι θα πάρουν. Η συμφωνία αυτή είναι που θα καθορίσει την πορεία του χωροχρόνου και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως το «έξω» έρχεται μέσα μας, μέσα στον εαυτό και την σχέση μας. Η συμφωνία και η συναίνεση προϋποθέτουν την αυθεντική μας παρουσία και όχι την καταπιεσμένη. Διαφορετικά, το δωμάτιο νοσηλείας δεν θα γίνει ποτέ ένα δωμάτιο ανάρρωσης. Οι ρόλοι που θα αναλάβουμε και τα πράγματα που θα ανεχθούμε ή θα πράξουμε, θα έχουν μια τεράστια απόκλιση από τον αυθεντικό μας εαυτό.

Καμιά φορά, οι συμβιβασμοί και η οριοθέτηση μπορεί να είναι δύσκολες διαδικασίες, όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που αγαπάμε. Οι φίλοι, οι σύντροφοι μας, η οικογένεια μας. Αν μάλιστα το πεδίο και το σύστημα στο οποίο αναπτυσσόμαστε, δεν προάγει την άνευ όρων ανενόχλητη ευζωίας μας, τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Τα ερεθίσματα, οι διακρίσεις και οι αδικίες που δεχόμαστε εις βάρος της αξιοπρέπειας και την επιβίωσης μας, είναι πλέον πολλές και είναι σημαντικό να μην εσωτερικεύσουμε την εξωτερική αυτή απειλή ως κομμάτι του εγώ μας, να μην στραφούμε ενάντια στους ρυθμούς και τις ανάγκες μας. Να μην αγκαλιάσουμε αναμφισβήτητα την κάθε πεποίθηση, το κάθε άγχος και την κάθε διάκριση. Οι δικές μας ευθύνες έχουν να κάνουν με την συμμετοχή μας και τον τρόπο με τον οποίο στεκόμαστε σε ότι νοσηρό παράγει το σύστημα.

Δανείζομαι παρακάτω ένα απόσπασμα από το ποίημα Το Δάσος, του Άγγελου Σπαρτάλη, που μας μιλάει για την ευθύνη μας στο δικό μας δάσος- την πορεία μας προς τον άλλον.

Στο δάσος όλα είναι σημαντικά, ακόμη και τα ασήμαντα

Υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν όλη τους τη ζωή στο δάσος

Και άλλοι που δεν έχουν δει στη ζωή τους ούτε ένα δέντρο

Και είναι και αυτό ένας λόγος

Που κάνει το δάσος τόσο σπουδαίο

Γιατί χωρίζει τους ανθρώπους

Σε εκείνους που έζησαν

Και στους άλλους

Που οι άλλοι τους είπαν ότι έζησαν

Κι εκείνοι το πίστεψαν

Το δάσος είναι μέσα μας, είναι η φυσική μας πορεία προς τον άλλο

Έχει το φως του, το δικό του φως

Και τη διαδρομή του

Θα μου πεις, το δάσος είναι ένα και ανήκει σε όλους

Κι εγώ θα σου πω, υπάρχει τουλάχιστον ένα δάσος μόνο για σένα και για μένα.